Jul 30, 2008

RELATIONSHIP: EI CONTEXT AH

ZOMITE KHAT-LE-KHAT kizopna (relationship) a asiamlua om mahleh a tangpi a genin a siamlou lam hi zaw le kilawm hi. A siam leh a zei mahmah tampi om mahleh, kei bang tuh a siam hetlou khat ka hi hi. Khat-le-khat relation i siamlouh manin leh mi khat leh nih kingeihloute ziakin i society ah (vengsung, khosung, khotang, organization, association, saptuam, nam etc ah) haksatna, buaina, kituahlouhna, kithutuahlouhna, kilemlouhna, kinakna etc om ahihna tan a om tham ding.
Relationship toh kisai, i fuhlouhna i chi diam, i haksatna ngaihtuahna a hong pot khenkhat (random in) kon vual suk sin ding.

1 Mi a omdan uh, gamtatna uapan i muhsoih khit nung in i kiang a om khak chiangun kamsiam leh hoihtakin ki houpuih theilou pah hi. I kianga a om khak chiang bang un gendi bei mai, communication om nawnlou mai chih bang om thei hi.

2. Mi a hihna bang ua (pi, pu, u, nau, lawm, nu, pa, sir etc) address na ding kammal feltak ki neilou le hi khollou, a hihna bangtak ua address ki siam lou hi. Gentehna dingin Saptuam vai, office vai, pawlpi vai etc a eimi leh eimi in semkhawm taleh a niamzaw leh a sang zaw ki address dan ah nuamchiahlou leh fel chiahlou khat om abang.

3. Eimi khat in sammet hiam khedap bawl hiamin pangta leh, eimi mahin sam va metsak/khedap va bawlsak leh a relationship/ ki dawr dan uah a nih un nuamchiahlou a sak khat om hileh kilawm.

4. Relationship a hoihna dingin communication feltak a poimoha, atangpi in eite communication ah i niam uh abang. Kam a genthei nawnlou khuttum kuansuk pah mai chih dan khong.

5. I nam mawl ziak ahia, i pau a mawl ziak ahia, i pau- kammal, awphawi, kaihdan- chih khong le relationship feltaka paisakna ding in a kidaihlou deuh mah ahi diam?

6. Namdang (vaite/sapte etc) eimah toh kibang mihing dana mu theilou, tung-etlua hiam, nuai etlua hiam- in i en nak abang.

7. Ki pahtawi leh appreciate chih khong i mizia ah tamlou deuh a diam ah, relationship fuhsak thei hichibangte ki uang zat theilou a bang. An/meh huansiam khat om henla khat in hon pahtawi sin leh, a dang khat in “duhgawlte meh huansiam” or “zuhaite mehbawl siam” khong ana chi geih ding om zel thei hi.

8. Mikhat in a khosak ngeina dan i chi diam a khanletna dinmun toh teha sepnalian hon neita leh or hong hausata leh, a inkuanpih/ tanaute toh a kal uh gap ompah nak hi. A kiitlou leh ki deihsaklou le hi tuan si lou, gap hong piangpah in mahni ommun chiat a ki awimohthu khong ki uanggen nuam zaw a bang hi. Sepnalian/hausa khat in ama khoma, buaina leh haksatna a nei ngei dinga, a anniam zaw pen in le a nei ngei ding. Relationship fuh henla pangkhawm thei le uh a ki thuaptuah, a kidomkang tuah thei dinga ki mamoh tuak bang hikha ding zen pi.

9. Nu in mou ana huphulh ngal, mou in nu/pa leh pasal inkuante na huphulh ngal attitude ki nei a diam ah. Zi-le-ta neih nung chianga inkuan sunga kilemlouhna tam bang hi.

10. I omna khovel pen i (traditional) social relationship toh kimillou, ki support tuah lou a buaibuai houh i diam ah.

11. I background, ki broughtup dan khong duhthu a sam zohlouh deuh ziaka negative attitude khong ki hau deuh a, huaiin relationship lam hon effect a diam?

Hiaizah chi phot ni. Hiai a tung a point 11 i taklatte a ututin hon expand in, hon genchiang in, hon behlap unla; a utut in hon soisel unla, a utut in point hon behlap lai le u chin. Huchi’n discussion phatuampi leh lungluthuai pi i suah theih uh a lamet huai.

No comments:

Post a Comment