Nov 7, 2014

SAIKOT PAN


Zanlam zek a Bungmual a 1st (L) Thangchinlian Memorial Football Tournament a Zogamonline min a ana pang, ZOL FC te semi final a MMT-ten 3-2 a azoh man ua kia uh ahihdan ZOL FB group a hong ki post; a  chiamnuihna ahia, football pek toh kisai a a theih sunsun ana advice mah ahia,keuhthang in a comment na ah “a first half a na zoh ngeingei ua leh saikot pan in ana pang un chih chu ka gen hia ana huchi lou na hi ding uh mo?? Smile ” chi a hon gelh leh, Saikot pan chih pansan a neukha gelh zual utna hong piang hiven, kon gelh zek ding.


Saikot pan chih omzia hiai laigelh simtheite lak ah a theilou om khol ding in a gintakhuai kei. Chile lah, akipatna Lamka kho kiang a Saikot khua hi ding in a gintakhuai a; Manipur, India a om khomin ahihman in Myanmar, Mizoram, Assam khong a hiai lai simthei, a omzia theilou le om ding in a gintakhuai sim zel hi. Manipur mi, hiai laigelh simthei, Saikot pan chih a theilou a tam kholkei ding chi zaw le a dik zaw di e. Manipur a Zosuante’ paizia khat, bangkim a communal zawng a pai pahpah kha sek ahihman in Saikot pan chih pen bulsui lua in banghiam le i laigelh in a hoihlou lam in na ana semkha diam chih bang lauhhuai lahlou ahihman in sui nak law kei zaw le ahoihzaw di e.

Zosuante’n koi a bangchik apan football ana theikha a ana pek pan i hi diam ah, a sui peihte sui ding i chi dia, football bel i omna peuh ah a lunglut pawl ki hi peuhmah ding hi. Neulai  chizen sam le, 1970s tou khong in le football ki nak pek mahmah chu ahi peuhmah hi. Naupang in football tak (real) a pek phaklouhna ah aliante peklelman ding in na pang ua, a matkhak chiang un field sung a peklutna ding chance nei uhi. Amau pek bel  puanse lum/polythene lum ahihkeileh saisek gah khong himai dan hi’n chin. Puanse lum pen vuah khong a hong zuk a a kawt chiang in gik mahmah a, pek nuampen hilou hi. Saisek lah a hong nipma taklua in khe na lua, anip chia lah ki kham pah zel. Polythene lum pen zan le zang in puansia khong sanga tuan (bounce) theizaw ahihna ah a dan-om pen hi maithei hi. Hilele singtang a football dia zial a phan ding, polyethene kidaih gige khgollou zel hi. A bawl/phandan zaw gendah mai ni.

Singtang khua khong ah leng cup kituh, tournament tuamtuam om tham a, football kidemna kum teng in khoteng ah a tawmpen in khatvei bang om a chihtheih ding hi. Tournament a om chiang in khozang in uap a kuamah loukuan leh gam vakkhia omlou hi. Nungakte genlouh nupite nangawn in football pek en a kou a na kikou chiang un a pekte tha petuam mahmah hi. Nungakte khong in a etnop uh hawl (carry) ziahziah ahiam ki pass geihgeih chihte hi khollou in a peksang sang ahiam, tangval thahat nih in football lehlam tuak a hun kibang a pek ek, a khenchianga football bang puakkham zozen chihte khong hizaw maithei hi. A hatlouzaw deuh ahiam body posture diklou zaw ahiam kheguh bang ki peklawisak chih khong omtheilua hi. Tournament a  vualzoute chialsam in nuamsa mahmah ua, aban chu cup lop ding himaita hi. Khosung a khosa thei deuh, ahihkeileh bawng/vok nei hoih deuhte lah kua theihlouh hi zenzen lou a, a inn uh cup va tut ahih chiang a chu “ka vok/bawng ka phalkei” chih mawk omtheilou hi. Tangval ngalhatte lohkhiak, khozanga nekna om himai hi.

Atangpi in singtang ah a pekna mun ding field hoihlua a tam kei, himahleh kidemna hilou a football pek himhim pen niteng in om gige ahi chile khial khollou ding hi. Tangvalnou in a om, nitaklam a football pek ging pukpuk leh referee (whistle) ging a zak chiang a muangtak a om hithiat thei laite bel a banghiam deuh khong hikha ding uhi. Huchia a pek chiang un a lak ua khat a referee ding in zang tawm mai ua, huai in a pek kawm in whistle a kulna na ah mut mai zel hi. Kidemna ah bel a pekte a mut a panglou in a referee a tuam om sam hi. Referee-te judgment fair mahmah ahi diam, referee-te zah a a mut bangbang uh pom himai ahi diam, tulai dan a referee thukhenna pomlou leh protest chih bang ki theingei khollou hi.

Football pen khoteng ah youth club-te a khong hideuh ding hi. Amau football leina ding in kiloh ua, huaia a summuh ua pan a lei uh hi tangpi uhi. Football kia ahikei a, khosung a om ding chu football toh peskar (pump), football siat chia khuina ding khutlai leh a baladal (bladder) siat chia thuapna ding solution (tulai a denrite i chihdante) neih chiat ngai hi. Kho khenkhat a mimal ahiam, mi bangzhiam kipawl (club) in a tuam a hiaite a nei le omkha in teh, himahleh a tangpi in kho khat ah football leh a poimohte youth club-te a hi deuh hi. Ka theihphak tan ah a malam a football kizangte a savun T Shape a at, kikhuibem ahi a, Indian Olympic Captain lui, T.Ao min la a T shape a kibawl ahi a kichi a, a dik ahina diam lah kitheita lou. Savun T Shape a at khuikhop hong bema hi a, a sunga a baladalpen a gong sau sim in a savun munkhat sau zetzat a kek in, a kekna gei khedap khau khihna dansim a avang om hi. A baladal pen a savun sung a om in peskar a a ki pump puak a tak huntawk chiang in a baladal gong  khep in gakkip ua, savun kekna sung a pilvangtaka henlut a a kekna pen khedap khau khih bang a khih mat sek ahi hi.

Football pek chiang a a baladal gong henlutna lak pekkhak; adiak in vuah a zuk a football a kawt chiang in, khe na thei mahmah a, goal ngakte khut bang in le thuak hetlou hi. Huai khit lam in automatic hong om a, huaite bel a giktuamna omlou ahihman in a football le a lendan ki balance deuhta hi. Football pek i chih chiang in tulai dan a boot khong but chih omlou, khe vuak a pek ahihkeileh a neizou deuhten knee cap leh puankhedap khong bun uh hilel mai, goal keeper ten lah khutbuh buh chih omse lou hi. Kidemna/tournament taktak ahihkei leh kuamah in le khokol tom teng khollou in papi khenkhat bang in puantumten khong toh pek mai uhi. A silh a ten khakkhak u toh mi (player) tawmzawkna lamlam a field a tailut ua, pek mai sek uhi. Tangvalte bang in gim leh tawl le phawklou in loukuanna, vaipai chiang in football pek ut kisa in pai hat/kin mahmah ua, a delh in delhthoh ua, lou lam apan field zuansuak ngal in khomial tan khong a pekkhit chiang un ann ne di’n inlam zuan pan sek uhi.

Adiak in kidemna, tournament a om chiang in a zou deuh lamten hun beisakna dia football pen field nawllam a a pek lel chiang un Saikot pan uh ahi kichi hi. Singtang football field ken sim deihdoih, a khanglam khong a gamla pipi, guam kuam khong a football a tukmang chiang in a zong di naupang a dim in om mahleh tangsam buk kawm hiam a tang muh zokzok louh a sawt pipi zon theih ahihna ah, Saikot pan pen hun beisakna ding a hoihpi khat leng himah ngut ding hi. I chihhang in phaizang bang ah leng a zoulamte’n ball a tan peuhmah chiang ua field polam a pekkhiak mai chih omlou tuanlou hi. Football pek sung ding hun bikhiah, patkhau/khauhualkhuainul (mombati) khong a zut a hal thoh ahih chiang bang in a half tan ding a kattum chiang a half, a huntawp tan ding a kattum chiang a tawp himai hi. Injury time, extra time chih khong omlou a, banghiam haksakna/buaina a om leh match a bul a patthak khong ahih kei ngal leh.

Saikot pan nuam deuh mi/team/khua le om ahi maithei. Tulai a defensive game a chih uh hideuh mailou di hia..

05/11/2014

No comments:

Post a Comment