Jul 27, 2008

KIGAWMKIKNA

Vaite hoihna zalzou India constitution venbitna nuai a om nuamsa, ngaihmuang kha lo zaw-zen, "kei ka hi" chi chiat ki ngik thei dinmun i bang hi. Tu'n Zomi i chi a bangzah hiam Zomi ah i buta. Maban neukha a vang zaw deuhta ding. Lungtuak tuibang luang khawm kim nailou i hih man in bangpi i phu dok zoukei lai ding. I vekpi a le vaite maltameh tham lelte i hihman.

Tubang dinmun (constitution venbit) ah i omden thei kei mai thei. Innerline permit, District Council, Hill Regulation Act adg. i nei tazong a kikhek thei ngen ahi. A kulmut deuh in deih bang a vaihawm thei in omleh thilteng hon khek in hon nawmvalh thei ding uh. India kialou i kiang a gam khenkhat in le gamlei enlah leh mitsuan tuak lua uhi. Ei culture leh vai culture kidou/kinang lah telhawng leh tempawng kisattuah bang lel ding, tawm si hang a. Pangkhawm vek lele a haksat nakdi alai in Mizo, Kuki, Chin, Zomi chi'n pom i nei tek a; pom utlou a maldin utpawl bang om zomah. Tangdin in bangtan mah mah i daih dia? Dawn le a ngai kei. Theihsa ahi.

A theisiamloute'n theihsiam a sawm ua; atheisiamte'n a theisiamloute atheihsiamsak ding mohpuakna i nei tekh. Thil khat peuh ah ngaihdan, pomdan, etdan tuam tuam omthei mah hi. I khanletna, kimkiang, thiltuah leh mimal-malte kibang vek lou i hihman. Kibatlouhna a om thei ge-gu a ei deihdan a midang phutluih khum mai thildik leh hoihpen ahi kei ding. Hisapna kibangloute sihalin akhemkhak bang om ding ahihman, honkhat a tak-khawmna ding in panlak a nasep hahkat kul lua hi. Pilna zawngpawl, ngaihdam hatpawl, dohtheipawl, saupi enpawl i om a ngai ding, pumkhatna apianma in. Theihtawp i suahnung a kibatlouhna om lai laite tuh kibatlouhna om mah a pomding ahi ding a, huaite in ki honkhatna (unification) adallouh ding a hi.

Nagate kituahdan i gensek. Amau a ("Naga") le a meaning mai a etin a hoihsam kei a; amau tualsuak le ahi tuan kei. Polam mite min vuahsak mah ahi. Gentamlou in pau kitheituahloute'n pomvek in a kichi mai ua a sumkuang chiang keih chiat un a sihpih ngap chiat uh abang. Lungkim tak in Naga hi suk mai uh.

Ei lah misiamte'n bulkhat a hon suilut vek uh, confirmsa i hihdan i pau, i bangkim ah kilangkhin napi i pawlte bang in i kituak thei him him kei. Gamtuam, State tuam ngen a om i hihman leng ahi tham ding; huchi hileleng Manipur ate bek kituah awmtak...Manipur state politics a permanent a neuchik chik share neihdetna ding a kikhen lel hilou i diam? Politics lian mupha mahle kikhenna politics thuklut lokhin a zungkalh haksa bang hi. Alianpen, Zo suan teng kilawi khawmna ding min bang a kisel ngaipah mawk. Mahni chih chiat sihngam a gum a kituahna di i gen huaimah i ki nakna suak. Honkhat a om theihna di ahihleh abang abang pomtheih mai ahiam sacrifice zek i ngapkei le bel ki hawnkhat theilou ding bang hi. Kipomtuahthei in pangkhawm le nikhat ni chiang in amindi zaw huai mah himah ei, i chihvek theih hun hong om mai ding. Huai ding a mohpuakna neilian tuh atheisa te ahi..

Vaite zal i zohlai in kibatlouhna khutchinvomchiate, ngaihdan kibatlouhna samzang chiate gen in kikawk, kinawk kei ni; hunlem i neih kigawmna ding in zang zaw ni. Kigawm in pilna, siamna, hauhsakna (sep tak-tak a)te zong in kipei chiat le nikhat ni chiang in i taksa phit phet ding. Sial-ek bang a tamlou i hihman ak-ek bang in chiik le hon nawm valh sawmte'n le "Ehe, ginsang in chiik na uh ee" a chih ding un pan la in kiging le i ma a vang ding a i mawk manthat kei zaw ding.

Tangsamte(tangau) i khovel in na paikheta hikei le zaw munteng ah zing teng in hiaithu kikou sak tuai tuai le ki theisiam vek baih deuh ding hia. Hiaithu zakhalou a na kinawk man pawl bang i om ding a lauhhuai lua hi.

Vaite hoihna zalzou India constitution venbitna nuai a om nuamsa, ngaihmuang kha lo zaw-zen, "kei ka hi" chi chiat ki ngik thei dinmun i bang hi. Tu'n Zomi i chi a bangzah hiam Zomi ah i buta. Maban neukha a vang zaw deuhta ding. Lungtuak tuibang luang khawm kim nailou i hih man in bangpi i phu dok zoukei lai ding. I vekpi a le vaite maltameh tham lelte i hihman.

Tubang dinmun (constitution venbit) ah i omden thei kei mai thei. Innerline permit, District Council, Hill Regulation Act adg. i nei tazong a kikhek thei ngen ahi. A kulmut deuh in deih bang a vaihawm thei in omleh thilteng hon khek in hon nawmvalh thei ding uh. India kialou i kiang a gam khenkhat in le gamlei enlah leh mitsuan tuak lua uhi. Ei culture leh vai culture kidou/kinang lah telhawng leh tempawng kisattuah bang lel ding, tawm si hang a. Pangkhawm vek lele a haksat nakdi alai in Mizo, Kuki, Chin, Zomi chi'n pom i nei tek a; pom utlou a maldin utpawl bang om zomah. Tangdin in bangtan mah mah i daih dia? Dawn le a ngai kei. Theihsa ahi.

A theisiamloute'n theihsiam a sawm ua; atheisiamte'n a theisiamloute atheihsiamsak ding mohpuakna i nei tekh. Thil khat peuh ah ngaihdan, pomdan, etdan tuam tuam omthei mah hi. I khanletna, kimkiang, thiltuah leh mimal-malte kibang vek lou i hihman. Kibatlouhna a om thei ge-gu a ei deihdan a midang phutluih khum mai thildik leh hoihpen ahi kei ding. Hisapna kibangloute sihalin akhemkhak bang om ding ahihman, honkhat a tak-khawmna ding in panlak a nasep hahkat kul lua hi. Pilna zawngpawl, ngaihdam hatpawl, dohtheipawl, saupi enpawl i om a ngai ding, pumkhatna apianma in. Theihtawp i suahnung a kibatlouhna om lai laite tuh kibatlouhna om mah a pomding ahi ding a, huaite in ki honkhatna (unification) adallouh ding a hi.

Nagate kituahdan i gensek. Amau a ("Naga") le a meaning mai a etin a hoihsam kei a; amau tualsuak le ahi tuan kei. Polam mite min vuahsak mah ahi. Gentamlou in pau kitheituahloute'n pomvek in a kichi mai ua a sumkuang chiang keih chiat un a sihpih ngap chiat uh abang. Lungkim tak in Naga hi suk mai uh.

Ei lah misiamte'n bulkhat a hon suilut vek uh, confirmsa i hihdan i pau, i bangkim ah kilangkhin napi i pawlte bang in i kituak thei him him kei. Gamtuam, State tuam ngen a om i hihman leng ahi tham ding; huchi hileleng Manipur ate bek kituah awmtak...Manipur state politics a permanent a neuchik chik share neihdetna ding a kikhen lel hilou i diam? Politics lian mupha mahle kikhenna politics thuklut lokhin a zungkalh haksa bang hi. Alianpen, Zo suan teng kilawi khawmna ding min bang a kisel ngaipah mawk. Mahni chih chiat sihngam a gum a kituahna di i gen huaimah i ki nakna suak. Honkhat a om theihna di ahihleh abang abang pomtheih mai ahiam sacrifice zek i ngapkei le bel ki hawnkhat theilou ding bang hi. Kipomtuahthei in pangkhawm le nikhat ni chiang in amindi zaw huai mah himah ei, i chihvek theih hun hong om mai ding. Huai ding a mohpuakna neilian tuh atheisa te ahi..

Vaite zal i zohlai in kibatlouhna khutchinvomchiate, ngaihdan kibatlouhna samzang chiate gen in kikawk, kinawk kei ni; hunlem i neih kigawmna ding in zang zaw ni. Kigawm in pilna, siamna, hauhsakna (sep tak-tak a)te zong in kipei chiat le nikhat ni chiang in i taksa phit phet ding. Sial-ek bang a tamlou i hihman ak-ek bang in chiik le hon nawm valh sawmte'n le "Ehe, ginsang in chiik na uh ee" a chih ding un pan la in kiging le i ma a vang ding a i mawk manthat kei zaw ding.

Tangsamte(tangau) i khovel in na paikheta hikei le zaw munteng ah zing teng in hiaithu kikou sak tuai tuai le ki theisiam vek baih deuh ding hia. Hiaithu zakhalou a na kinawk man pawl bang i om ding a lauhhuai lua hi.

No comments:

Post a Comment