Jul 27, 2008

SIA

SIA KICHI kammal hi kawlpau a saya a kipan a laksawn hi dingin ka koih hi. India Zomite’n i kianga vaite, meiteite pau khong tampi i pau buhpang sung ah i seklut khin bangin Kawlgam Zomite’n leng kawlpau tampi a laklut uh om hi. Sia chihpen le huaidan hi ding hi. Pupate hun lai apanin i society a anniam-ansang (hierarchy i chi diam social stratification) na om ngeilou ahihman ahi ding, mi zahtakhuai hiam milian hiamte sapna ding kammal na ki neilou mah hileh kilawm hi.
Khovel pai zel ah, huchibang kammal i neih hong kiphamoh a, Mizoram ate’n (ka) PU chih a zang ua, India a Zosuan dangte’n le ki zui a PU/PI chi mai i hihtuak hi. A hoih ahi mai. I zatdan pen English kammal a SIR toh kibang a hi pen hi. Kawlgam ah bel PU leh PI pen i zat ngeina dana pate/nute nu leh pa ahihkeileh piteek, puteek sapna kia a zang ahi ding uh. Nikum lamin Zonet ah mi khatin kuahiam khat sapna (address) ding in India lamte zatdan a PU a chihleh khatpen in a dawn kikna ah NA PU ding ka hi kei, na nu bang beh hiam chi khongin hon gelh hi. Kawlgam lamin India a mi zahna langsak a PU chih i zatna mun a SIA zang ua, hiaipa gamdang khong tungkhin mahleh India lama PU zatdan a theihkhak louh ziak hi dingin ka koih hi.

Tulai in India ah leng SIA hong kizang panpan hileh kilawm hi. Lamka khong ah leng Sia kizang tenta hileh kilawm. Hiai pen zattouh zel dinga hoih hi ding hiam chih ngaihtuah hun laitak hi maithei hi. I society a kikhek dungzui in pau kimlou, pauthak zat ngai tampi hong om toutou lai ding hi. Pau i neihsa omloute i phuah thak kei leh kuate pau hiam i kawm ding mah ahi. Tuni in khangthak lamin i pau zat da (dal) mahmahta hi. English, vai, meitei, kawl pau chih khong kihel tam mahmah hi. I pau i kepbit ding, i puah ding ahihna ah India leh Kawlgam in i pau i kikawm tuah a i zatkhop luat ding mah ahi. India a kammal omlou kawlgam ate zat a om leh huaite i zat pah ding mah ahi. Huchibangin kawlgam lam inle i pau ngeina a omlou, lah tulai khovel a poimoh hita India lamte’n ana zatsa uh a om leh a zat mai ding uh ahi nawn.

Huchibang i zatte ahithei tannin paudang i kawmte hikei henla, eima tualsuak pau mah, munkhat a omlou, mundanga kizangte hi thei leh hoih pen ding hi. Sia leh Pu tel ding bang hileh tualsuak ahihna ah PU pen teelhuai zaw leh zattuak zaw hipah hi. Huchibanga Pu i zat pen i pate PA hiam i nute sanggamte PU chi a i sap toh theikalh (confuse) kei peuh le. Kawlgam ah Salai leh Mai (Lia leh Tang) zatthu ah siamsinte nasa taka buai ngei uh hih tuak. Salai leh Mai kawl pau ahihman a deihlouhna om ahihleh Sia bang le kawlpau ahihna ah nolhpian zaw in PU mah zat sawm zaw le uh chihbang ngaidan om thei khat ahi…

No comments:

Post a Comment