May 21, 2021

Lamka A Omlai

Kum 1982 a Lamka nutsiat nung kum li/nga halin ki paithei lela pai nunungpen March 2018 hita ding hi. Huchin Manipur khopi nihna leh Zosuan khopi poimoh toh polama apan kizopna haksa in thupiang ki theiphalou sim mahleh mobile phone leh internet hong om takin  a dan hong om deuh hi. Huai chi mahle tulai Lamka thu gelh di khop kitheilou ding ahihman sikul kailai  Lamka thu gen deka kinei hi hang. 

Feb 18, 2021

Phalbi Khawl

Sepna a vaiten a nunnop (bihu, durga puja, diwali) hun ua suti a la ua christmas leh kumthak lak ei huna koihsim uh a banga, huai hun suamin tanau veh leh kisukhalhna dingin suti kila tangpi hi. Sikul kailai khonga phalbi khawl (summer vacation, winter vacation chihte) chiangin mundanga siamsinte inlam apai sek uh bangin upalam khenkhatin sepnanei omkhete le phalbi khawl neia pai dingin koih sek uhi. Suti la chile sepaih suti lak banga sawtlou, a tampenin ni 10 apan 15 bang kila ngam hi. Sawt la le nna ana kisiah leh ei buaina dimah hizel leh sorkal kumtawp 31 March bang le naitou paha kisakkholh ding tampi om ahihmanin.

Kumthak Nasep

Kumlui leh kumthak kikhen lai vela suti la-in, January 11, 2021 ni apan i kainawn leh a mihing kidaihlouhna leh tunglamten VC (video conference) khong angei a na hihlai uh ahihman, kumthaka thathak lak ding chia phurna omzekte hon nenniamsak dek maimah uh bang va chih di lah hikei ven. Sepna nei, khaloh la a inkuan vak i hih buang chia utin utkei le, phur in phurta kei le i mohpuakna sepkhiak leh septouh zel ngaia, i hon sep leh zaw Pathian zalin a dandan hong omtou zel sam hi. I omlouh kala pendingte aban bana i hihtouh chiangin hun bang le bei pahpah mai in nna le awlawlin kizou toutou sam hi.

Nov 26, 2020

Neklam Culture

 “State pua apan Mizoram a lut chiang ua Vairengte a bai leh voksahou huan toh annek kal ngaklah leh a genpen sek uh,  ngeina meh chi-a a upa lamten a duhlouh pipi uh  khangthakte duhsak, neksak teitei  sawmna omdana ngai uatulai  houlimna khat hita ahi” 

Zanni a singtangmeh thulu zanga ka lai gelhna ah hiai a tunga thugen genlut theilou nilouh a ka om manin tuni ka hong kipanthak hi. Hiaithu gennuam a kinei a singtangmeh chia ka bulpatleh, ka laigelh  paidan khat hong oma huai ka zuihzuih nalam ah hiaithu hon naihkha thei nawnlou ahih manin a awnna lamah ka na paisuakpiha ka telsakta kei hi.

LEITANG ZAT PHATTUAM

Political taka dik ahihkeileh political status hoihtak oma gam i neihlouh hang in i luahna, i tenna teng nial vuallouhin i gam ahi mai hi. Hausate e bang e chilou in mawl takin gamnei dan in kingai phot in i luahna gam leitang bang chi zat phattuam ding chihlam ngaihtuah le hoih ding hi. Nidang in naupang maban khualna a Lamka zaang delhpawl omthou mahle, 1997 a namkal buai apan ki hah delh diak ahihdan i gengen sek uhi. I gam a development omlou, lamlian lah hoihlou ahihman a singtanglam a nekzon, nasep leh khosakna haksa i chih a dik mah ahi hi. Huaibanah kikhual lele i khua leh i nasepte kuan bang chika hong sim, hong opkhum a bang hong ngen a, bang tuak ding i hia chih khong om mawk ahihmanin lungmuanglou in ahithei liai siah in singtang lawi a phaizang lam ki delh huan le ki hisim mah hi. Himahleh i lawihsan leh a luahnuam a dima om zel ding ahihna ah lawiloua i gam zat phattuam dan ngaihtuah ngai chidan i hi.

25, November 2020

Tukum March kha a lockdown hong omnung April 21 ni in office ki hong nawn pana, staff kimkhat khong kai in na kisem hi. A kailoute le inlama sem chihdana om zaw hisam, huchi dingin a mihing hi in office paizia hitaleh ataktakin a hithei kholkeia hiven. A kai pawla pan ngai ahihmanin a ki honni apan inn leh office kawmtuahin a kullua ahihkeileh kholai ah ki mawk pawt nuamlou hi. Aloutheilou a insung poimoh lei ding a om chiangin le dawr kiup deuh – departmental stall leh shopping mall deuhte bang ah kilut nuam khollou in dawr neu khonga a omnak leh kileizaw hi. Huchi in April apan November kha tan a kulna a pawt leh vakkhe mahle ahitheitana pilvang leh kiveng danin ki om kenkan hi.

Nov 20, 2020

Singtangmeh

Ei singtangmeh a omlouhna muna i omkhak chiangin va kingaina diakse hi. Muhkhak chiang bangin etlah manin lei huaiham khak sekin om hi. Singtangmeh i chihin a huap zau dinga, hiai teng ahi chilouin atangpi in anteh, agah, adawng, a gui, abal, sa leh nga tuamtuam, tengkol khongtan vaite khong’ neklouh i nekte i hisak ding. Vaite nek - a huandan leh a nekdan tuama i nekte le huam ding hi. I nek chianga limtuamlua hikkholkei mahleh eimeh (singtangmeh) chia koihna i neihmana duhna, lunggulhna i neihpen pichinsak a oma lungkimna i neih kha a value hipen ding hi. Huai a om ziaka Delhi khonga le Eastern Delight chih khong om theia, tulam chiang banga nekmun (restaurant) khongle tampi omta hihtuak hi.

TUI DAWN LAMPANG

 Vasa tui dawn na mu ngei hia chih dotna a pan mawkin dotna dang khatin thukhit sawm ni le. Neulai in  kholai a tui vung ak in a dawn (chip chihzaw di hia) gakgak kimu sek hi. Vasa tui dawn mukha  kholkei  lele dawn ahihlam kithei ahi dia, khokhal gamlak nahpa keu pulh, sikkhak a gamgin giapgiap hunin inkiang naia luitate kang in kimat nawnkei mahleh a thukna deuh ah tui vung muh ding om zeuhzeuh hi. Huchibang munte ah tuithang kikama, vasa ki man ahia manlou chih bel gen thei nawn kei mah le luivazem, tuivavom chih khong thanga ana awk lamenin ki vil zel hi. Hiai  vasate melpuak leh rong bang min hon dong leh a gen theinawnloudi pi ki hi zel. Tuithang vilna, luidung vakna ah vasa tuia ana bualna nung, a kisinna kawt zengzung khong muh ding om sek hi. Lusei paua kisil chihpen inbual chih ahi a, ei paua le bual chih thumal nak omlou ahi. Vasate le kisil ua a dang uh a tak chia tui omna na delh a dawn mai hi ding uhi.